Lees in dit artikel in hoeverre de digitale geletterdheid thema's van Faqta aansluiten op de concept kerndoelen voor digitale geletterdheid.
De concept kerndoelen voor digitale geletterdheid zijn recent gepubliceerd door SLO. Wanneer de officiële kerndoelen uitkomen, zullen deze vergelijkbaar zijn met de huidige concept kerndoelen. Het is daarom fijn om alvast een beeld te hebben van wat deze concept kerndoelen inhouden en in hoeverre deze terugkomen in de Faqta thema's voor digitale geletterdheid.
Wat zijn de concept kerndoelen voor digitale geletterdheid?
In het kerndoelenboekje zoals gepubliceerd door SLO (2024), zijn de concept kerndoelen voor digitale geletterdheid beschreven. Hieronder lees je een korte samenvatting.
Er zijn in totaal negen kerndoelen voor digitale geletterdheid, die zijn onderverdeeld over drie domeinen:
A) Praktische kennis & vaardigheden. Onder dit domein vallen vijf kerndoelen:
1. "De leerling zet digitale systemen functioneel in."
2. "De leerling navigeert doelgericht in het digitale media- en informatielandschap voor het verwerven en verwerken van informatie."
3. "De leerling gaat veilig om met digitale systemen, data en de privacy van zichzelf en anderen."
4. "De leerling verkent het gebruik van data en dataverwerking."
5. "De leerling verkent hoe AI-systemen werken."
Met deze kerndoelen ontwikkelen leerlingen de benodigde kennis en vaardigheden die nodig zijn om succesvol te kunnen werken aan de kerndoelen die in de andere twee domeinen worden beschreven.
B) Ontwerpen en maken. Onder dit domein vallen twee kerndoelen:
6. "De leerling gebruikt passende strategieën bij het creëren en gebruiken van verschillende typen digitale producten."
7. "De leerling programmeert een computerprogramma met behulp van computationele denkstrategieën."
De kennis en vaardigheden die de leerlingen opdoen in domein A, kunnen leerlingen in domein B gebruiken om technologie creatief in te zetten, te ontwerpen en te maken.
C) Wisselwerking tussen digitale technologie, digitale media, de mens en de samenleving. Onder dit domein vallen twee kerndoelen:
8. "De leerling maakt weloverwogen keuzes bij het gebruik van digitale technologie en digitale media."
9. "De leerling verkent hoe digitale technologie, digitale media en de samenleving elkaar wederzijds beïnvloeden."
De kennis en vaardigheden die de leerlingen opdoen in domein A, kunnen leerlingen in domein C gebruiken om een kritische blik te ontwikkelen over digitale ontwikkelingen en om de impact ervan op hun persoonlijke leven te begrijpen.
Hoe komen de concept kerndoelen voor digitale geletterdheid terug in de digitale geletterdheid thema's van Faqta?
De digitale geletterdheid thema's zijn opgebouwd in een doorlopende leerlijn, die te bekijken is in dit artikel. Je kunt hieronder lezen in hoeverre de concept kerndoelen terugkomen in de huidige digitale geletterdheid thema's.
- Digitale systemen: Dit kerndoel komt al grotendeels terug in de thema's voor digitale geletterdheid. Zo krijgen leerlingen in groep 5 bijvoorbeeld uitleg over de werking van toetsenborden, leren leerlingen in groep 6 over het maken van foto's en video's en komt in elke groep naar voren hoe bestanden kunnen worden opgeslagen en teruggevonden.
- Digitale media en informatie: Dit kerndoel komt ook al grotendeels terug in de digitale geletterdheid thema's. Zo leren leerlingen in meerdere groepen over het opzoeken van informatie. Daarnaast wordt er in verschillende thema's ook aandacht besteed aan de manieren waarop bedrijven sturende technieken gebruiken om (potentiële) klanten te beïnvloeden.
- Veiligheid en privacy: Het onderwerp veiligheid en privacy komt op verschillende manieren terug in de digitale geletterdheid thema's, waarmee het kerndoel voldoende wordt aangeboden. Zo worden bijvoorbeeld de risico's besproken over het gebruik van internet en het communiceren met elkaar via deze weg.
- Data: Dit kerndoel wordt nog niet in dezelfde mate behandeld in de digitale geletterdheid thema's. Er wordt aandacht besteed aan het concept 'data', maar de huidige concept kerndoelen vergen een verdere verdiepingsslag. Leerlingen leren over cookies, dat data op verschillende manieren kan worden gebruikt en worden zich bewust van het feit dat ze een digitale voetafdruk achterlaten.
- Artificiële intelligentie (AI): Dit kerndoel komt deels terug in de thema's voor digitale geletterdheid. Zo leren leerlingen in groep 8 wat de voor- en nadelen zijn van ChatGTP, maar worden er nog geen andere AI-systemen besproken. Dit zal nog verder worden uitgebreid.
- Creëren met digitale technologie: Dit kerndoel komt voor een aanzienlijk deel al terug in de digitale geletterdheid thema's. In de tegels komt het creëren meerdere keren aanbod, zoals bij het maken van een stopmotion, PowerPoint en video.
- Programmeren: Dit kerndoel komt deels terug in de digitale geletterdheid thema's. Leerlingen experimenteren bijvoorbeeld al met code, leren over verschillende redenen om apps te gebruiken, leren de basisprincipes van programmeren.
- Digitale technologie, jezelf en de ander: Dit kerndoel komt deels terug in de thema's voor digitale geletterdheid. In alle thema's is bijvoorbeeld verwerkt hoe je op een respectvolle wijze online kunt communiceren. Daarnaast denken leerlingen na (nu nog vooral vanuit fictieve situaties) over wat ze zouden doen in een andere positie. Verder komt in de thema's terug wat het effect is van het gebruik van digitale technologie op de fysieke en mentale gezondheid.
- Digitale technologie, de samenleving en de wereld: Dit kerndoel komt nog in mindere mate terug in de digitale geletterdheid thema's. Bepaalde onderdelen komen wel al deels aanbod, zoals het leren over de geschiedenis van de computer en toekomstige technologische ontwikkelingen. Verder komen de potentiële negatieve gevolgen van sociale media aanbod en ook de potentiële positieve gevolgen (zoals in de tegel #actie).