Implementeren van onderzoekend leren in de klas

In dit artikel wordt uitgelegd hoe je onderzoekend leren kan introduceren en implementeren in de klas. Aan de hand van drie stappen (didactiek, sturing, voorbereiding) denk je na over welke manier van onderzoekend leren het beste bij jouw klas past.

Groep 5 t/m 8 Onderzoekend leren en Talentontwikkeling

Om onderzoekend leren succesvol te maken in de klas, is het belangrijk om aandacht te besteden aan het implementatieproces. Onderzoek raadt aan om niet gelijk in één keer van het ene naar het andere uiterste over te schakelen. Het invoeren van een nieuwe werkwijze in de klas kan voor jou en de leerlingen even wennen zijn. Op een onderzoekende manier leren vraagt namelijk om een andere denkhouding van leerlingen. In dit artikel lees je hoe je onderzoekend kan leren met Faqta. 

Wat is onderzoekend leren?

Onderzoekend leren houdt in dat leerlingen vanuit hun eigen vragen en interesses leren. Door gebruik te maken van de intrinsieke onderzoeksdrang van leerlingen, zorg je ervoor dat de leerlingen op een actieve en betekenisvolle manier de wereld ontdekken. Onderzoekend leren bevordert onder andere de ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden en 21e-eeuwse vaardigheden. Nieuwsgierig naar hoe  je onderzoekend leren kan uitvoeren in de klas? Lees dan verder.

Hoe kan je onderzoekend leren uitvoeren in de klas?

Als je onderzoekend leren wil implementeren in de klas kun je over de volgende drie stappen nadenken:

Stap 1: Verdiepen in de didactiek van onderzoekend leren

Allereerst is het belangrijk om je te verdiepen in de didactiek van onderzoekend leren: wat houden de verschillende stappen van de onderzoekscyclus in en welke rollen kun je aannemen bij het begeleiden van je leerlingen? 


Stap 2: Kiezen van de hoeveelheid sturing

Denk na over hoeveel ruimte jij de leerlingen wil geven tijdens het uitvoeren van een onderzoek. Je kan ervoor kiezen om zelf de kaders te bepalen of keuzes bij de leerlingen te laten. De hoeveelheid sturing kan je ook opbouwen. Bekijk hieronder twee voorbeelden van hoe je dat met Faqta kan doen: 

Voorbeeld 1: opbouw van hoeveelheid sturing

  1. Gestructureerd onderzoek (leerkrachtgestuurd): jij doet als leerkracht de stappen van het onderzoek voor en de leerlingen volgen gezamenlijk jouw voorbeeld. Je kan bijvoorbeeld klassikaal een doeboekopdracht uitvoeren, waarbij je de stappen van de onderzoekscyclus volgt.
  2. Gecontroleerd onderzoek (leerkrachtgestuurd): je kiest als leerkracht het onderwerp en de onderzoeksopzet uit en bedenkt met welke materialen je de leerlingen kennis wil laten maken. Je kan bijvoorbeeld de leerlingen zelfstandig of in groepjes een doeboekopdracht laten uitvoeren.
  3. Begeleid onderzoek (gecombineerd leerling-leerkracht): je kiest als leerkracht het onderzoeksonderwerp of thema uit en laat de leerlingen hierbij zelf een onderzoeksvraag bedenken. Je kan bijvoorbeeld een Talent-thema kiezen en de leerlingen zelfstandig of in groepjes een bijpassende onderzoeksvraag laten bedenken.
  4. Vrij onderzoek (leerlinggestuurd): je laat de leerlingen zelfstandig of in groepjes een eigen onderzoeksonderwerp en onderzoeksvraag kiezen. Je kan bijvoorbeeld de leerlingen laten kiezen uit verschillende Talent-thema’s.

Voorbeeld 2: opbouw van samen naar zelfstandig onderzoek doen

  1. Klassikaal onderzoeken de leerlingen een vraag die de leerkracht heeft gegeven.
  2. In tweetallen onderzoeken de leerlingen een vraag die de leerkracht heeft gegeven.
  3. In tweetallen onderzoeken de leerlingen een eigen vraag bij een Talent-thema.
  4. Zelfstandig onderzoeken de leerlingen een eigen vraag bij een Talent-thema.

Stap 3: Voorbereiden van een thema/onderwerp

Bedenk met welk thema/onderwerp je onderzoekend wil gaan leren in de klas. Je kan hierbij aan de volgende vragen denken:

  • Hebben de leerlingen al voorkennis over het thema/onderwerp?
  • Hoe bereid je de leerlingen voor op het doen van onderzoek?
  • Welke materialen ga je aanbieden?
  • Hoe lang wil je onderzoekend leren met een bepaald thema/onderwerp? Hoe lang besteed je aan elke stap van de onderzoekscyclus?

Voorbeeld: planning werken met onderzoekscyclus

Les 1: stap 1, 2, 3

Les 2: stap 4

Les 3: stap 5 en voorbereiding van stap 6

Les 4: afsluiting en presentatie (stap 6 en 7)