Dit artikel geeft je een idee hoe je kunt werken met een portfolio binnen Faqta.
Als leerkracht geef je vaak een beoordeling op basis van de kennis die een leerling heeft opgedaan, maar tegenwoordig wordt er ook steeds meer gefocust op het beoordelen van ontwikkeling en groei. Dit kan namelijk de motivatie en het verantwoordelijkheidsgevoel van je leerling bevorderen. Werken met een portfolio kan een uitstekende manier zijn om de groei van leerlingen inzichtelijk te maken. Dit artikel geeft je een globaal beeld van hoe je een portfolio kunt gebruiken met Faqta.
Waarom een portfolio?
Een portfolio is één plek waarin je al het werk van een leerling kan verzamelen. Hierom is het ook een goede manier om de voortgang van je leerlingen vast te leggen. Je kan achteraf samen met de leerling het werk (en de vooruitgang) bekijken en hierop reflecteren.
Het is de taak van de leerling om werkjes te verzamelen in het portfolio. Op deze manier vermindert een portfolio een stukje bewijslast voor jou als leerkracht, door een stukje van die verantwoordelijkheid bij de leerling te leggen. Door leerlingen meer verantwoordelijkheid te geven over hun leerproces, draag je positief bij aan hun motivatie. Een win-winsituatie dus!
Hoe kun je werken met een portfolio?
Er zijn veel verschillende manieren om te werken met een portfolio. Zo heb je een portfolio die vooral is gericht op het eindresultaat (beoordelingsportfolio), een portfolio waarin leerlingen alleen werk verzamelen waar ze trots op zijn (presentatie portfolio), en portfolio's waar de ontwikkeling van de leerling het belangrijkste is (ontwikkelingsportfolio). Bovendien heb je binnen de verschillende soorten portfolio's ook weer allerlei variaties in aanpak.
In het onderstaande stappenplan wordt daarom een idee gegeven van hoe je een portfolio kunt inzetten als je werkt met Faqta, maar dit is dus zeker niet de enige manier. Bekijk het stappenplan, maar voel je dus ook vrij om het werken met een portfolio helemaal eigen te maken.
Stap 1: Kaders vastleggen
Voordat je leerlingen aan de slag gaan, is het belangrijk dat er duidelijke kaders zijn vastgelegd. Stel dus eerst in gesprek met je leerling een leerdoel op. Waar wil deze leerling aankomende periode aan werken? Bespreek ook hoe lang de leerling de tijd heeft om aan dit leerdoel te werken en wat allemaal kan dienen als een bewijs voor dit leerdoel (zie stap 2).
Tip: geef aan de start van de nieuwe periode een algemene uitleg over het portfolio en de verschillende manieren om deze aan te vullen.
Stap 2: Leerling verzamelt 'bewijzen'
Vervolgens gaan de leerlingen aan de slag met hun leerdoel. Hier kunnen ze verschillende soorten 'bewijzen' voor verzamelen die ze aan hun portfolio kunnen toevoegen. In het onderstaande, lees je hoe verschillende materialen van Faqta gebruikt kunnen worden als 'bewijs'.
- Opdrachten uit het doeboek. Hiermee laten leerlingen voortgang van vaardigheden zien.
- Uitgewerkte werkbladen. Hiermee laten leerlingen voortgang op kennisniveau zien.
- Ingevuld evaluatieblad. Hiermee laten leerlingen hun reflectie op kennis en vaardigheden zien.
- Iets presenteren (met één van de presentatie hulpbladen). Hiermee laten leerlingen (voorgang op) presentatie vaardigheden zien.
- Elke stap in een eigen onderzoekje documenteren. Hiermee laten leerlingen de voortgang van een onderzoeksproces en onderzoeksvaardigheden zien. Tip: laat leerlingen gebruik maken van het projectboek, hiermee kunnen ze de voortgang van hun onderzoekje bijhouden.
- Cijfer van de (digitale) toets. Hiermee laten leerlingen kennisniveau van het thema zien.
Verder kunnen foto's, tekeningen, maar ook feedback momenten worden meegenomen in het portfolio. Zolang de leerling kan uitleggen waarom het voortgang van een leerdoel laat zien, kan het gebruikt worden als bewijs.
Stap 3: Evaluatie
Voor de evaluatie van het portfolio kun je verschillende dingen doen. Belangrijk bij de evaluatie van het portfolio is dat de leerling gestimuleerd wordt zelf te laten zien wat die geleerd heeft. Lees hieronder een aantal suggesties om dit proces te stimuleren.
- Het houden van een (tussentijds) coachingsgesprek. Hier kun je met de leerling bespreken hoe het proces is gegaan (of gaat), of het leerdoel is bereikt (waarom wel/niet?) en je kunt feedback geven op het leerproces van de leerling.
- Leerling presenteert portfolio en leerproces. Hiermee laat je de leerling uitleggen waarom die wel of niet het leerdoel heeft bereikt en welke dingen bij hebben gedragen aan het bereiken van dit leerdoel.
- Toelichting van de leerkracht. Als je minder tijd hebt, kun je ook het proces van de leerling zoals te zien in het portfolio beoordelen en eventuele feedback bespreken met de leerling.
Rol van de leerkracht
Werken met een portfolio kan dus veel voordelen met zich meebrengen. Het vraagt alleen niet enkel wat van je leerlingen, ook jij als leerkracht zal een meer coachende rol in moeten nemen. Dit kan even wennen zijn, zeker als je dat nooit eerder hebt gedaan. Faqta helpt leerkrachten graag om zich verder te ontwikkelen. Wil jij (en je collega's) meer leren over de beoordeling van leerlingen op groei en ontwikkeling? Neem dan eens een kijkje in ons opleidingsaanbod naar module 5 van 'coachend lesgeven'.